450 Madde Kpss Tarih Notları

• Dede Korkut Hikayeleri Kıpçaklar ile Oğuzların mücadelesini anlatır , Oğuzların bilinen en eski destanıdır.
• Kıpçaklar Rusların karadenize inmesini engellemiştir
• Türgişler Emevilerin Orta Asyada yayılmasını ve bölgenin Araplaşması engellemiştir
• Şad: Hanedan Üyesi
• Türk Hukuku ilk kez uygurlar tarafından yazılı hale getirilmiştir
• Sav: Atasözü    Sagu : Ağıt
• Gazneli Mahmut  Abbasi Halifesini şii Büheyvoğullarının baskısından kurtarmış ve “Sultan” ünvanını almıştır (Sultan ünvanını alan ilk Türk Hükümdarı)
• Tuğrul Bey Abbasi Halifesini şii Büheyvoğullarından kurtarıp “Doğunun ve Batının Sultanı” ünvanını almıştır , İslam dünyasının siyasi liderliği Türklere geçmiştir
• Harzemşahlar devletinin yıkılması ile Anadolu Moğollar tehlikesi ile başbaşa kaldı
• Kutsal topraklara hakim olan ilk türk devleti : ihşitler – akşitler
• Eyyübiler Hıttin savaşı ile kudüsü haçlılardan geri almışlardır
• Memlükler Aynu Calut savaşı ile moğolların batıya ilerleyişini durdurdular
• Yavuz sultan selimin memlük devleti üzerine yaptığı mısır seferi sonucu halifelik osmanlıya geçmiş , hükümda  hem halife hemde padişah ünvanını bir arada kullanmıştır
• Altın Orda devleti rusların karadenize inmesini engellemiştir
• Marco Polo Kubilay hanlığı hizmetinde çalışmıştır
• Emir-i Hares : Suçluları yakalar
• Amil : Vilayet vergisi toplar
• Amid : Vilayette Yönetimden sorumludur
• Kutatgu Bilig : Mutluluk veren bilgi – Yusud Has Hacip
• Atabetül Hakayık : Gerçeklerin eşiği – Edip Ahmet Yükneki – ahlaki öğütler
• Divan-ı Hikmet : İlk tasavvuf örneği – Hoca Ahmet Yesevi
• Ömer Hayyam : Celali Takvimi – Rubailer
• Enveri : Kasideler
• Gazali : Siyasi ve Bölücü Din akımlarıyla mücadele etmiştir
• Birnuni : Bilimin önündeki engelin serbest düşüncenin olmayışı olduğunu söylemiştir, Enlem ve Boylam hesabı yapmış , Dünyanın güneş etrafındaki dönüşünü hesaplamıştır
• İbn-i Rüşt: Aklın inancın önünde tutulması gerektiğini savunmuştur
• Harezmi : Cebir Uzmanı
• Uluğ Bey: Yıldızların fihrist cetevelini hazırlamıştır , Rasathane kurmuştur
• Ali Şir Nevai : Muhakemetül lugateyn , Türkçenin Farsçadan daha zengin olduğunu anlatmıştır
• Divriği Ulu Camii : Mengücekler
• Tokat Yağıbasan Medresesi : Danişmentler – Anadoluda en eski medrese
• Anadolu selçuklu devleti Moğollar(İlhanlı) tarafından Kösedağ Savaşı sonucu yıkılmıştır
• Münşi : Tuğracı
• Hunad Hatun Külliyesi : Anadolu selçuklu hükümdarı Alaaddin keykubatın eşi yaptırmıştır – Kayseri
• Sahip Ata Külliyesi : Anadolu selçuklu veziri yaptırmıştır – Konya
• Karatay Medresesi : Anadolu selçuklu – konya
• Emir Saltuk Kümbeti : Erzurum – En eski anıt mezar (Saltuklular)
• Kervansaraylar(a.selçuklu) : kırkgöz,öresun,ezine Pazar, evdir
• Hacı Bektaşı Veli: Makalat – Bektaşi tarikatının kurucusu
• Yunus Emre : Divan – Risaletin nushiye – tasavvuf
• Hoca Denhani : Divan edebiyatının ilk temsilcisi – Selçuklu Şahnamesi
• Ekberiliğin kurucusu : Sadrettin Konevi
• Çimpe Kalesi : Orhan bey zamanında alınan balkanlardaki ilk toprak parçasıdır
• İlk osmanlı medresesi : iznik süleyman paşa medresesi
• Anadolu Hisarını I.Beyazit (Yıldırım) yaptırmıştır
• II.Kosova savaşı ile Türklerin balkanlardan atılamayacağı kesinleşti
• Kırımın alınması ile karadeniz Türk gölü haline geldi (Fatih)
• Rumeli hisarını Fatih yaptırmıştır
• Karamanoğulları beyliğine son veren hükümdar 2.Beyazit
• Fransaya ilk kapütülasyon Kanuni zamanında verilmiştir
• Preveze deniz savaşı sonucu akdeniz Türk gölü haline gelmiştir (Kanuni)
• Kıbırısın Fethi : Sokullu Mehmet Paşa zamanında
• İnebahtı Deniz Savaşı : Haçlılar Osmanlı donanmasını yaktılar
• Hint deniz seferi kanuni zamanında yapılmıştır, başarı elde edilememiştir
• Osmanlı Merkezleri : Söğüt,Bilecik,Karacahisar,İznik,Bursa,Edirne,İstanbul
• Adaletname : Halkın yönetene karşı korunduğu belge
• Kapan Emini : Hububat meyve ve sebzeden alınacak vergiyi belirler
• Beytülmal Emini : Kamu haklarını koruyan görevli
• Sürname: Levni  –  Hünername : Matrakçı nasuh (minyatür eserleri)
• Fatih tarafından resim öğrenimi için italyaya gönderilen kişi : Sinan Bey
• Osmanlıda ilk resim sergisini Şeker Ahmet Paşa açmıştır
• Ebusuud efendi : Şeyhülislam – eserleri :Kanunname ,Divanname
• Mütevelli : Vakıf yöneticisi
• Müzehhip : Tezhip Sanatçısı
• Müstensih : El yazma eserleri çoğaltan kişi
• Şeri vergiler : öşür-haraç-cizye
• Osmanlı devletinin ilk müderrisi “Davudi- Kayseri” dir
• Duraklama dönemi antlaşmaları
• Zirvatoruk
• Kasr-ı şirin (iran ile sınırları belirleyen)
• Bucaş (Batıda en geniş sınırlara ulaşılan)
• Karlofça (ilk kez büyük çapta toprak kaybettiğimiz)
• Duraklama dönemi Padişahları
• I.Ahmet
• II.Osman (genç)
• IV.Murat
• Tarhuncu ve Köprülüler
• Gerileme Dönemi Antlaşmaları
• Prut
• Pasarofça (Batının üstünlüğünü kabul ettik)
• Belgrad (fransaya verilen kapütülasyonlar sürekli hale geldi)
• Küçük Kaynarca (ilk kez savaş tazminatı , rusyaya kapütülasyon,kırım bağımsız)
• Yaş (kırım rusyaya verildi)
• Gerileme dönemi Padişahları
• III.Ahmet
• I.Mahmut
• III.Mustafa
• I.Abdulhamit
• III.Selim
• İlk geçici elçilik Lale devrinde  pariste açılmıştır , elçi Yirmisekiz Mehmet çelebidir, eseri paris sefahatnameidir
• İlk kez iç borçlanma III.Mustafa döneminde olmuştur – Esham senetleri
• İlk sürekli elçilik III.Selim zamanında Londrada açılmıştır , elçi Yusuf Agah Efendidir
• İlk Devlet Matbaası : Matbaai Amire – III. Selim
• İstimalet Politikası : Fethedilen bölgedeki yabancı unsurların devlete alıştırılması için yapılan hoşgörü poiltikası
• Osmanlı devletinin ilk dini nitelikli ayaklanması Şeyh Bedrettin isyanıdır
• Osmanlı Önemli Hattatlar: Şeyh hamdullah, Hafız Osman , Ahmet Akşemsettin,Mustafa Rakım
• Hat çeşitleri : nesih,sülüs,rika,talik,icaze,divan
• Islahhane : Mithat paşa tarafından açılan zanaat okulu düzeyinde teknik eğitimler veren okul
• Meternik Sistemi : Avrupanın neresinde milliyetçilik ayaklanması çıkarsa devletler beraber hareket edecek
• Islah-i Sanayi Komisyonu : Osmanlı devletinin sanayi inkilabının olumsuz etkilerine karşı 1860 yılında oluşturduğu komisyon
• Merkantalizm :Devlet nekadar çok madene ve paraya sahip olursa okadar zengin sayılır
• Sancak deneyimi kazanan son padişah III.Mehmet
•  
• 
  
• Osmanlını doğuda en geniş sınırlara ulaştığı antlaşma Ferhat Paşa antlaşmasıdır
• 1700 senesinde istanbul antlaşması ile Azak kalesi Ruslara bırakıldı
• Coğrafi keşifler sonucu merkezi krallıklar güç kazandı
• Osmanlıda ilk isyan eden sırplar 1804
• Osmanlıda ilk bağımsız olan devlet Yunanistan- 1829 Edirne Ant.
• Sırplar 1878 Berlin atnlaşması ile bağımsız oldu
• Osmanlını açık Pazar haline geldiği antlaşma Balta Limanı Antlaşmasıdır – 1838
• 1841 Londra Boğazlar sözleşmesi sonucu osmanlı boğazlar üzerindeki üstünlüğünü kaybetti
• Islahat fermanı 1856 Paris Antlaşması metnine dahildir (Kırım savaşı)
• kanun ile yetkileri kısıtlanan ilk padişah Abdulmecit
• Anayasa ile yetkileri kısıtlanan ilk padişah II.Abdulhamit
• Romanya,Sırbistan ve Karadağ 1878 Berlin Ant. İle bağımsız oldu
• 1826 Yılında II.Mahmut yeniçeri ocağını kaldırdı
• Askeri amaçlı ilk nüfus sayımını II.Mahmut yapmıştır
• Osmanlıda İlk resmi gazete : Takvimi Vakayi – II.Mahmut
• Osmanlıda ilköğretimin zorunlu hale gelmesi – II.Mahmut
• Tanzimat döneminde etkili olan akım : Osmanlıcılık
• Osmanlıda ilk özel gazete : Tercüman-i Ahval – Abdulmecit
• Yurtdışına seyahat eden ilk padişah : Abdulaziz
• Meşrutiyet döneminde etkili olan fikir akımları : Osmanlıcılık – Batıcılık
• İstidbad döneminde islamcılık fikir akımı etkili
• Sanayi Nefise Mektebinin açılması – II.Abdulhamit
• Ziraat Bankası (1863) – II. Abdulhamit
• Mora 1829 Yunan isyanı sonucu yunanlara geçmiştir
• 1908 Reval konferansı ile ingiltere rusyayı balkanlarda serbest bırakmıştır
• II.Meşrutiyet sırsında Bulgaristan ve Bosna-Hersek kaybedildi
• Rejime karşı ilk ayaklanma 31 Mart ayaklanmasıdır
• I.Balkan savaşında Arnavutluğun bağımsız olması ile Osmanlıcılık önemini yitirdi
• I.Dünya savaşında Arapların İngiliz tarafına geçmesi ile İslamcılık önemini yitirdi
• I.Dünya savaşının kaybedilmesi ile Türkçülük(Turancılık) fikri önemini yitirdi
• Türk tarihinde ilk kez çok partili hayat II.Meşrutiyet zamanında başlamıştır
• İttihadi muhammediye cemiyeti,Ahrar fırkası ve Volkan gazetesi 31 Mart vakasına destek vemiştir
• 31 Mart vakasında harekat ordusunun başında Mahmut Şevket Paşa vardı
• 31 Mart isyancıları Divan-ı Harpte yargılanıyor
• Babali baskını(1913) ittihat ve terakki partisinin hükümet darbesidir , rejim değişmemiştir
• II.Balkan savaşı – İstanbul Ant: Edirne,Kırklareli,Dimetoka : Osmanlıya ; Dedeağaç,Kavala : Bulgaristan a verildi , Atina Ant: Yanya,Selanik,Girit  Yunanistana verildi
• I.Dünya savaşında tek toprak kazandığımız cephe Kafkas cephesidir (Kars,Ardahan,Batum)
• Bulgaristan Çanakkale savaşı sonrası ittifak devletlerine katılıyor
• M.Kemal I. Dünya savaşınd Kafkas,Suriye-Filistin ve Çanakkale cephesinde savaşmıştır
• Londra Gizli Antlaşması ile italya itilaf devletlerine katıldı
• Mc Mahon antlaşması ile Araplara isyan ettikleri toprakları alma sözü verildi
• Vilayet-i Sitte : Van,Diyarbakır,Erzurum,Elazığ,Bitlis,Sivas
• Mondros Ateşkesi(30 Ekim 1918) imzalayanlar Rauf(Orbay-hariciye nazırı) – Amiral Caltrope(ing)
• Mondrostan sonra ilk olarak ingiltere musulu işgal ediyor (3 Kasım 1918)
• 13 Kasım 1918 – Mustafa Kemal “Geldikleri gibi giderler”
• Osmanlı toprakları mondrostan sonraki Paris Barış konferansında(1919) paylaşılmıştır
• Amiral Bristol raporu izmirin haklı olduğunu savunmuştur(1919)
• Trakya paşaeli cemiyetinin gazetesi : Ahali
• Doğu anadolu müdafai hukuk cemiyetinin gazetesi : LePays(Vatan) Fransızca
• Milli Müdafaa cemiyeti anadoluya silah yardımı yapmıştır
• Milli Karakol cemiyerti Anadoluya sevkiyat yapmıştır
• Milli Kongre cemiyeti basın yolunu kullanmıştır(Dr.Esat Işık)
• Rumlar tarafından kurulan ilk cemiyet : Etnik-i Eterya (1829)
• Hürriyet ve İtilaf cemiyetinin yayın organları : Alemdar ve Peyami sabah
• Trakya paşaeli cemiyetinin osmanlı yıkılırsa yeni bir devlet kurma amacı vardı
• Mustafa samsuna 9.Ordu müfettişi olarak gitmiştir
• Mustafa Kemal havza genelgesinden sonra ilk defa istanbula geri çağırılmıştır
• Amasya Genelgesi kurutuş savaşının gerekçe ve yöntemini belirtir
• Milletin bağımsızlığı tehlikededir, İst. Hükümeti üzerine düşeni yerine getirmemektedir , Milletin bağımsızlığını azim ve kararı kurtaracaktır
• “Artık istanbul anadoluya hakim değil , tabii olmak zorundadır (M.Kemal)” Amasya genelgesi
• Amasya genelgesi M.Kemal’in resmi görevi ile son faaliyetidir
• M.Kemal Erzurum kongresi öncesinde askerlikten istifa ediyor ve 9.Ordu müfettişliği görevinden alınıyor
• Temsil heyeti ilk defa Erzurum kongresinde oluşturuluyor , Bşk: M.Kemal – 9 Kişi
• “Ulusal sınırlar içinde vatan bütündür bölünemez” : Erzurum kongresi , misak-ı milliden söz edilmiştir
• Geçici bir hükümetin kurulması gereklidir : Erzurum Kongresi
• Kuvayi milliyeyi amil, milli iradeyi hakim kılmak esastır : Erzurum Kongresi
• Mebusan meclisi toplanmalıdır: Erzurum kongresi
• Nazilli kongresini düzenleyen : Celal Bayar
• Atatürk Pozantı kongresine katılmıştır
• Elazığ valisi Ali galip ile Ankara valisi Muhittin paşa sivas kongresini önlemeye çalışmışlardır
• General harbour ermenileri haksız bulmuştur ve Atatürkle görüşme yapmıştır
• Amasya görüşmeleri Ali Rıza Paşa hükümeti sözcüsü Salih Paşa ve Atatürk arasında olmuştur sadece meclisin açılması ve seçimlerin yapılması kararı çıkmıştır
• Amasya görüşmelerinde istanbul hükümeti Temsil heyetini resmen tanımıştır
• Son osmanlı mebusan meclisinde müdafa-i hukuk grubu yerine Felah-ı Vatan grubu kuruluyor
• Sivas kongresinde milli cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyeti adı altında birleşiyor
• İradei milliye gazetesi sivas kongresi kararlarını yayınlamıştır
• Temsil heyetinin ilk yürütme görevi Ali Fuat paşayı batı cephesi komutanlığına atamak olmuştur
• Sivas kongresi sonrası Damat Ferit paşa hükümeti istifa ediyor yerine Ali Rıza Paşa hükümeti geliyor
• Son osmnalı mebusan meclisinde misak-ı milli kararları kabul edilmiştir
• Misak-ı milide boğazlar kapütülasyonlar ve azınlıklarla ilgili kararlar alınmıştır
• Hakimiyeti milliye gazetesi TBMM nin yarı resmi yayın organıdır
• Sebillüreşad dergisi Mehmet Akif in baş yazarı oldupu millli mücadeleye yararlı bir yayındır
• Yararlı Yayınlar: iradei milliye,hakimiyeti milliye,öğüt,Albayrak,Açıksöz,Minber,İstikbal,ahali,tasvir-i efkar, vakit,ikdam,hukuki beşer,şübüllereşad,küçük mecmua,yenigün,akşam,tercüman,Anadolu ajansı,ileri
• Zararlı Yayınlar : peyami sabah,alemdar,ümit,aydede,güleryüz,Türkçe istanbul,irşad,Tan,Yeni Dünya,Şarkın sesi,zafer,zincirbent
• İleri gazetesi Atatürkün isimsiz yazılarını yayınlamıştır
• 1909 31 Mart Ayaklanması
• Erzurum Kongresinin yayınını yapan gazete : Albayrak
• Anadolu Ajansı gazetesi Atatürkün isteği üzerine Halide Edip Adıvar tarafından kurulmuştur
• TBMM açıış konuşmasını sinop milletvekili şerif bey yapmıştır
• İlk genel kurmay başkanı : İsmet İnönü
• İlk meclis ve hükümet başkanı : Mustafa Kemal
• Tesanüd : eski ittihatciler grubu (I.TBMM)
• Ulusal egemenlikten ilk defa amasya genelgesinde bahsedildi
• İstanbul hükümetinin çıkardığı ayaklanmalar : Hilafet Ordusu (Kuvayi inzibatiye) , Ahmet Anzavur
• Demirci Mehmet eski kuvayi milliye üyesi
• Hıyaneti vataniye kanunu I.TBMM ye karşı çıkan ayaklanmaları önlemek için çıkarıldı Firariler kanunu ile çıkarılan istiklal mahkemleri hıyaneti vataniye kanunu kapsamında yargılama yapmak için kuruldu
• Mustafa Kemal I.TBMM ye Ankaradan Millet vekili olarak katıldı
• İstanbul hükümeti TBMM nin siyasi varlığını ilk kez bilecik görüşmelerinde tanıdı
• Kanuni Esasi 1909 değişikliği ile hükümet üyeleri(bakanlar) sadrazam(başbakan) tarafından belirlenir
• M.Kemal 1910’da Fransada Picardie manevralarına katıldı
• I. Dünya savaşı sonrasında Rusyanın savaştan çekilmesi üzerine Sykes-Picot Ant.sının boğazlarla ilgili maddelerinde değişiklik yapılmıştır
• I.Dünya savaşında Osm. Açtığı ilk cephe kafkasya cephesidir
• General Harbour Anadolunun kaynaklarının ABD’nin ihtiyacını karşılayacak zenginlikte olmadığını söylemiştir
• Saraylar sivil mimaridir
• İtilaf devletleri serv taslağını san remo konferansında hazırlamıştır (1920)
• Tevfik paşa serv metnini imzalamıyor
•  
• 
  
• 8 Kasım 1920 de Düzenli ordu kuruluyor batı cephesine ismet paşa, güney cephesine refet bey atanıyor doğu cephesinde ise kazım karabekir var 15.kolordu
• TBMM yi tanıyan ilk devlet Ermenistandır
• Batum Antlaşması (23 Şubat 1921) Gürcistan : Ardahan ,Artvin,Batum Türkiyeye kaldı
• Maraş 1925 yılında istiklal madalyası almıştır
• Maraş 1973 yılında kahraman ünvanını almıştır
• Urfa 1984 yılında şanlı ünvanını almıştır
• Antep 1921 yılında gazi ünvanını almıştır
• Antep 2008 yılında istiklal madalyası almıştır
• I.İnönü sonucu : Albay istet general oluyor,TBMM Londra konferansına çağırılıyor,Afgan dostluk antlaşması,Moskova Antlaşması,İstiklal marşının kabulü,Teşkilati esasi ilanı
• İstiklal marşını ilk defa mecliste okuyan maarif vekili “Hamdullah Suphi Tanrıöver”
• İstiklal marşı 1930 a kadar besteleyen Ali Rıfat Çağlayan , 1930 dan sonra besteleyen Zeki Üngör
• Londra Konferansına giden TBMM yetkilisi : Dışişleri bakanı Bekir Sami Bey
• “Ben sözü milletin asıl temsilcisi TBMM ye bırakıyorum” – Tevfik Paşa – Londra Konferansı
• İtilaf devletleri TBMM yi londra konferansında hukuken tanıdırlar
• TBMM yi tanıyan ilk müslüman devlet Afganistan
• Türk Afgan dostluk antlaşması : Siyasi – Kültürel – Askeri alanlarında yapıldı
• Misak-ı milliyi tanıyan ilk avrupa devleti Rusya
• Misak-ı milliden ilk taviz Batum’un gürcistana verilmesi – Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)
• Kapitülasyonları kaldıran illk Avrupa devleti Rusya
• “Siz orada yalnız düşmanı değil milletin makus talihinide yendiniz (Atatürk)” – II.İnönü Savaşı
• İtalyanlar II. İnönü savaşı sonrası işgal ettikleri yerleri boşaltmaya başlıyor
• II. İnönü savaşı sonrası ingiltere maltada 40 esir askeri serbest bırakıyor
• Başkomutanlık yasası kütahya-eskişehir yenilgisinden sonra çıkarılıyor
• M.Kemal’in Başkomutanlık yetkisiyle ilk çıkardığı yasa Tekalif-i Milliye Emirleridir
• “Hattı müdafa Yoktur sattı müdafa Vardır(M.Kemal)”  – Sakarya Savaşı
• Sakarya savaşı sonucu : M.Kemal e gazi ve mareşal , Fransa ile Ankara Ant., Kars Ant., Ukrayna Dostluk Ant.,İngiltere ile esir antlaşması
• Kars Antlaşması ile Nahçivan bölgesine Muhtariyet verilmiştir (Ermenistan-Gürcistan-Azerbaycan)
• TBMM yi tanıyan ilk itilaf devleti Fransa
• Ankara antlaşması ile Hatay ve İskenderun suriye sınırı dışında kaldı
• M.Kemal başkomutanlık yetkisi Başkomutanlık savaşı sırasında uzatıldı
• “Ordular İlk Hedefiniz Akdeniz İleri(M.Kemal)” Büyük Taarruz
• Boğazlar,Doğu Trakya ve İstanbul Mudanya Ateşkesi ile savaşmadan alındı – 1922
• Osmanlı Hükümeti Mudanya Ateşkesi ile hukuken yok sayıldı çünkü İstanbul TBMM hükümetine verildi
• İtilaf devletlerinin İstanbul hükümetini de lozana davet etmesi üzerine ikilik yaratmamak için saltanat kaldırıldı (Osm. Resmen sona erdi) -1922
• Saltanatın kaldırılmasından sonra Abdulmecid Efendi TBMM tarafından halife olarak seçildi
• Lozan da bize kalan adalar : Gökçeada,Bozcaada,Tavşan adası
• Lozanda mübadele : Batı Trakyadaki türkler ile istanbul,bozcaada ve gökçeada daki rumlar hariç
• Lozan konferansında yunanistan savaş tazminatı olarak bosna köy ve karaağaçı bize bırakıyor
• Lozan Antlaşmasını onaylayan meclis II.TBMM
• İsmet Paşa (İnönü): Dışişleri Bakanı, Delegasyon Başkanı
• Dr. Rıza Nur Bey: Sağlık Bakanı
• Hasan Bey (Saka): Eski Maliye Bakanı
• Yahya Kemal Bey (Beyatlı): Üniversite öğretim üyesi
• II.TBMM açılması 11 Ağustos 1923
• Nutuk Cumhuriyet Halk Fırkasının 2. Kongresinde okunmuştur(1927) ve 1919 – 1927 yılları arasını kapsar
• Halk Fırkası (9 Eylül 1923) , Ekonomide Devletçiliği savumuştur, genel başkanı M.Kemal dir ve Cumhuriyetin ilanından önce kurulmuştur
• Terakki Perver Cumhuriyet Fırkası (1924) : Genel başkan Kazım karabekir , Adnan adıvar,Ali Fuat Paşa,Rauf Bey,Refet Bey
• Terakki Perver CF serbest ekonomi,tek derece seçim,yerinden yönetim,dini hoşgörü ilkelerini benimser
• Nasturi isyanı (1924): Hristiyan suryanilerin ingilterenin musul sorununu kendi lehine çözmeki istemesi üzerine kışkırtması , istiklal mahkemesinde yargılandılar
• Şeyh Sait Ayaklanması (1925) Cumhuriyet rejimine karşı ilk ayaklanmadır
• Şeyh Sait Ayaklanmasına karşı Tarkriri sükun yasası çıkarılıp İstiklal mahkemeleri kurulmuştur , ayaklanma sonucu Terakki Perver CF kapatılmış musul kaybedilmiştir
• Şeyh Sait Ayaklanması sırasında yetersiz kalan Fethi Okyar hükümeti yerine İsmet Paşa hükümeti gelmiştir
• İzmir Suikasti(1926) karışanlar : Ziya hurşit,çopur hilmi,laz ismail, ittihat ve terakki ve Terakki perver CF mensupları istiklal mahkemesinde yargılanmış, ittihatçi zihniyet ülkeden tasnif edilmiştir
• “Benim naciz vücudum elbet bir gün toprak olacak (M.Kemal) ” – izmir süikasti
• Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930) M.Kemal isteği üzerine Fethi Okyar tarafından kurulmuştur, ilkeleri : liberalizm,tek derece seçimler,kadınlara siyasal haklar
• Menemen Olayı(1930) : Nakşibandi tarikatına bağlı derviş mehmet çıkarmış ve divan-i harpte yargılanmıştır
• Bursa Olayı(1933) – “Din değil Dil meselesidir(Atatürk)”
• İstiklal mahkemelerinin görev aldığı son olay İzmir Süikastidir
• Cumhuriyetçilik = Milli egemenlik,Siyasi haklar,Demokrasi tamamlayıcısı : Ulusal Egemenlik ,”En büyük eserim”,”Hükümet millet millet hükümettir”
• Laiklik: Akılcılık ve Bilimsellik ,”Medeni kanun”
• Atatürkün tüm siyasi tartışmaların dışında tuttuğu ilkeleri Cumhuriyetçilik ve Laiklik
• Ulusal Bağımsızlık milliyetçiliğin bütünleyicisidir
• Halkçılık  Cumhuriyetçilik ve Milliyetçiliğin doğal sonucudur
• 13 Ekim 1923 Ankara Başkent oldu (Cumhuriyetin ilanından önce)
• Cumhuriyet ilanı ile : İlk Cumhurbaşkanı : M.Kemal , İlk Başbakan : İsmet İnönü , İlk Meclis Başkanı : Fethi Okyar,İlk Sağlık Bakanı : Adnan Adıvar ,İlk Genel Kurmay Bşk: Fevzi Çakmak
• 3 Mart 1924 Halifeliğin kaldırıldı böylelikle şeyhulislamlık makamı sona erdi
• 3 Mart 1924 Şeriye Vekaleti yerine Diyanet işleri Başkanlığı kuruldu ilk diyanet işleri bakanı : Rıfat Börekçi
• 3 Mart 1924 Evkaf vekaleti yerine vakıflar genel müdürlüğü kuruldu
• 3 Mart 1924 Erkanı harbiye vekaleti yerine Genel Kurmay Başkanlığı kuruldu
• 1924 Anayasası ile seçimler 4 yılda bir yapılır seçme yaşı 18 ve Cumhurbaşkanı 4 yılda bir seçilirdi
• 1928 Değişikliği ile “Devletin Dini İslamdır” maddesi 24 anayasasından çıkarıldı ve Millet vekilleri yemin şekli değişti (LAİKLİK)
• 1934 Değişikliği ile Seçmen yaşı 18’den 22 ye çıkarıldı
• 1937 Değişikliği ile Atatürk ilkeleri anayasaya dahil oldu
• 1934 Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verildi
• 1945 Değişikliği ile Anayasa dili öz Türkçe olarak belirlendi
• 1946 Değişikliği ile Tekderece seçim sistemine geçildi
• Medeni Kanunun Kabulü : 1926 – isviçre medeni kanunu örnek alındı
• Medeni kanun kabulü ile patrikhanenin dünyevi yetkileri elinden alındı
• Ceza kanunu italya ve almanyadan , icra iflas kanunu isviçreden alındı
• Türk Kadınına siyasal haklar : 1930 Belediye seçimlerine katılma ; 1933 Muhtarlık seçimlerine katılma ; 1934 Milletvekili seçimlerine katılma
• 1924 Tevhidi Tedrisat kanunu ile tüm okullar Eğitim Bakanlığına bağlandı
• Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun – 1926
• Yeni Türk Harflerinin Kabulü – 1 Kasım 1928
• Millet Mekteplerinin Açılması – 24 Kasım 1928 – Atatürk Başöğretmen
• Türk Tarih Kurumunun Açılması – 1931 , Belleten Tarih dergisi çıkarılmaya başladı (Atatürkün isteği)
• Türk Dil Kurumu – 1932
• Sanayi Nefise Mektebi – Güzel Sanatlar Akademisine dönüştü(1928)
• Tekke Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (1925) , şeyhlik,dervişlik,seyitlik,çelebilik gibi ünvanlar yasaklandı
• Kılık Kıyafet inkilabı (1925) – Erkeklere Şapka giyme zorunluluğu getirildi
• Soyadı Kanunu 1934 – Ağa ,hoca,paşa,efendi gibi ünvanlara yasaklandı ; Atatürk soyadı verildi
• Miladi Takvimin kabulü – 1925
• Ölçülerin Değiştirilmesi – 1931
• Haftasonu tatili pazara alındı – 1935
• Aşar vergisi kaldırıldı – 1925
• Tarım Kredi Kooperatifleri Kuruldu 1929
• Zirai Donatım kurulu – 1932
• Yüksek Ziraat Enstitüsü – 1933
• İş Bankası – İlk Özel Banka – 1924
• Reji(Tütün) idaresi yabancılardan alındı – 1925
• Kabotaj Kanunu – 1926
• Gümrük Tarife Kanunu – 1929
• Merkez Bankası – 1930
• Türk Teyyare Cemiyeti – 1925
• Sanayi ve Maadin bankası – 1925
• Uşak Şeker Fabrikası – İlk özel fabrika – 1926
• Teşvik-i Sanayi kanunu – 1927
• I.Beş yıllık kalkınma planı – 1934
• Sümerbank(sanayi ve maadin bankası yerine) – 1933
• MTA(Maden Tetkik Arama) ve Etibank – 1935
• Denizbank – 1937
• Numune Hastanesi – 1924
• Hızsıssıfha Enstitüsü – 1928
• Yeşilay – 1934
• Ankara Etnografya Müzesi – 1930
• Et ve Balık Kurumu – 1952
• Türk Tarih Kurumu , Türk Ocağı çatısı altında yapılandırılmıştır
• Türk Parasını koruma kanunu – 1930
• Ticaret ve Sanayi odalarının kurulması – 1925
• Atatürk Orman Çiftliği – 1925
• Darülfünun kapatıldı – İstanbul Üniversitesi açıldı – 1933
• Milletler cemiyeti 1920 de İsviçrede kuruldu
• Cumhuriyet Tarihinin ilk yüksek öğrenim kurumu : Ankara Hukuk Mektebi
• Lozanda Taviz Yok : Ermeni yurdu, Kapitülasyonlar
• Halk Bankası : 1933
• İlk nüfus sayımı 1927
• Lozandan sonra dış politikada ilk başarı yabancı okullar sorunu, Milletler Cemiyetine gitmedi
• 1926 Maarif teşkilatı kanunu ile yabancı okullar hakkında düzenleme yapılmıştır
• Musul sorunu 1926 Ankara Ant. İle çözüldü , Milletler cemiyetine gitmiştir, Bürüksel hattı sınırı çizilmiştir
• Mübadele(Etabli) sorunu 1930 Ahali Antlaşması ile çözülmüştür(Venizelos) , Milletler Cemiyetine gitmiştir
• Osmanlı Borçları Fransa ile sorun olmuştur, Hoover Moratoryumu ile ödenmiştir, Milletler Cemiyetine gitmedi
• Adana-Mersin Demiryolu Fransa ile sorun olmuştur
• Bozkurt- Lotus olayı (1926) Türk-Fransız gemisi çarpışması
• Razgard Olayı(1933) – Bulgarların Türk mezarları yağmalama olayı
• Vagon – Litz (1933) olayı Fransız demiryolu şirketinde Türkçe konuşanları işten çıkarma olayı
• Locarno (1925) – Almanya-İngiltere-Fransa arasında saldırmazlık Paktı
• Briand Kellog (1928)- ABD-Fransa dünya barışı örgütü – Türkiye üye
• Litvinyov Protekolü (1929) – Sovyet Rusya Dünya barışı örgütü – Türkiye Üye
• Petragrod Antlaşması (1916) – Doğu Karadeniz Rusyaya Bırakılacak
• Balfour Deklarasyonu (1917) – Filistinde İsrail devleti kurulacak
• Saint jen de mouren(1917) – İtalyaya bırakılan yerler
• Monroe Doktorini – ABD yalnızlık politikası
• Zeki Velidi Tahan – Türkistan milli birliğinin kurucusu
• Kara Perşembe -1929 – Ekonomik buhran – Newyork borsasının çöküşü
• Faşizm – İtalya – Mussolini -1922
• Nazizim – Almanya – 1930 – “Bir millet – Bir devlet”
• Milletler Cemiyeti – 1932 –İspanya ve yunanistanın daveti ile girdik
• Cenevre Saldırmazlık Konferansı – 1928
• Balkan Antantı – 1934 – Türkiye-Yugoslavya-Yunanistan-Romanya (Arnavutluk italya baskısı-Bulgaristan toprak alma isteği nedeniyle katılmıyor)
• Montrö Boğazlar Sözleşmesi – 1936 – Türkiye Boğazlarda Tam egemenlik sağladı
•  
• 
  
• Akdeniz Paktı – 1936 – Türkiye-İngiltere-Yugoslavya-Yunanistan – italyanın akdenizi tehdit etmesi
• Sadabad Paktı – 1937 – Türkiye-İran-Irak-Afganistan (suriye ırak sorunu yüzünden yok) – italyanın habeşiştana saldırması
• Hatay Sorunu(1921-1939) – Milletler Cemiyeti – Sandler Raporu (Hatay-İskenderun)
• Hatay Devleti (1938) – Cumhur Başkanı : Tayfur Sökmen  Başbakanı: Abdurrahman Melek
• Hatay sorunu çözümüne Atatürk döneminde başlanmış Atatürk den sonra tamamlanmıştır
• Basmacı harekatının nedeni  , Türkistanı Rus baskısından kurtarmak (Enver Paşa)
• Balkan Antantı Atinada, Sadabad paktı Tahranda imzalandı
• Londra silahsızlanma konferansı – 1933
• Franko ispanyada aşırı milliyetci başkan
• Balkan antantını imzalayan dışişleri bakanı : Tevfik Rüştü Aras (1934)
• Stalinin uyguladığı ekonomik politika : Kollektifleşme
• Maginot Hattı : Fransa savunma hattı
• Vichy Hükümeti : İşgal sonrası fransız hükümeti
• Barbarossa harekatı : Almanyanın Rusyaya harekatı
• Atlantik Bildirisi :II.Dünya savaşı ABD-ING  savaş sonu bildirisi (Wilson benzeri), Birleşmiş Milletlere ilk adım
• Casablanca 1943 : Roosevelt – Churchill
• Washington 1943 : Roosevelt – Churchill
• Quebec Konferansı :1943 – ABD –ING
• Moskova Konferansı : 1943 – ABD-ING-RUS
• Kahire Konferansı : ABD-ING-ÇİN
• Tahran Konferansı : ABD-ING-RUS – Türkiyenin savaşa katılması kararlaştırıldı
• Yalta Konferansı : 1945 – Roosvelt-Churchill- Stalin : Türkiye BM’e girebilmek için japonya ve almanyaya savaş açtı
• Potsdam Konferansı -1945 : ABD Başkanı Henry Truman  Almanya teslim oldu savaş sonu raporu
• Birleşmiş Milletler -1946
• Adana Görüşmeleri – 1943 – Churchill – İsmet İnönü  Türkiye savaştan uzak duruyor
• Kahire Görüşmeleri – 1943 – Churchill – İnönü – Başbakan :Şükrü Saracoğlu Türkiye savaştan uzak duruyor
• Milli Korunma Kanunu – 1940 – Devlet Kontrolü
• Varlık Vergisi Kanun – 1942
• Köy Enstitüleri MEB: Hasan Ali Yücel
• II. Dünya Savaşında Refik saydam ve Şükrü saracoğlu hükümetleri görev yapmıştır
• II.Dünya savaşında İngiltere başbakanı Neville Chemberlain politikası : Yatıştırma
• Hitlerin Politikası : Hayat sahası, Almanca konuşulan yerlere egemen olmak
• Varşova Paktı 1955 – Natoya karşı sovyet rusya birliği
• Cominform-Comecon : Doğu Bloğu Sovyet birlikleri
• Truman Doktrini – 1947 : Abd nin batının liderliğini üstlenmesi : Türkiye ve Yunanistana para yardımı
• Marshall Planı : 16’lar konferansı ABD arupa para yardımı
• Batı Avrupa Birliği : Avrupanın sovyetler tehdidine karşı ilk birliğidir
• NATO: 1949 da kuruldu Türkiye 1952 de katıldı (Koreye Asker göndermesi etkili)
• Balkan İttifakı :1954 : Türkiye – Yugoslavya – Yunanistan
• Bağdat Paktı – 1955 –Türkiye –Irak  – CENTO
• Eisenhower Doktrini 1957 – ABD ortadoğuya askeri ve ekonomik yardım yapıyot
• Halk evlerinin kapatılması – 1951
• Köy estitülerinin öğretmen evlerine dönüşmesi – 1954
• 6-7 Eylül olayları Rumlara ait ev ve işyerlerinin yakılması
• Atatürk Üniversitesi : 1957
• IMF den ilk borç 1958 de alındı
• Anıtkabir 1953  de tamamlandı
• Avrupa ekonomik topluluğu 1957 Roma Antlaşması ile kuruldu
• Marshall planına karşı sovyetler molotof planını uygulamaya koydu
• Hindistanın kurtuluşu : Mahatma Gandi
• Dörtlü Takrir Grubu : Adnan Menderes,Celal Bayar,Refik koraltan,Fuat Köprülü
• Çok partili hayata geçiş inönü zamanındadır
• Pakistanın kurucusu : Muhammet Ali Cinnah
• Türkiye BM’ye bağlı olarak koreye asker göndermiştir
• U-2 ABD casus uçağı incirlikten havalanıp Rusyada düşmüştür
• İslam Konferans Örgütü (1969) İlk türk genel sekreteri eklemeddin ihsanoğlu
• Rumların Kıbrısı İlhak politikası : Enosis
• EOKA ya karşı kurulan Türk teşkilatı : Türk Muhakemet Teşkilatı
• SALT-I ve SALT-II – Silah sınırlandırma antlaşmaları  – ABD-Rusya
• Helsinki Deklarasyonu – 1975 – Barışçıl Yollar – Avrupa Güvenlik Konferansı
• Kıbrıs Cumhuriyeti 1959 – Başkanı : Makarios Yardımcısı : Fazıl Küçük
• Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi – 1967 – Fazıl Küçük
• Kıbrıs Türk Federe Devleti – 1975 – Rauf Denktaş
• Bern Deklarasyonu  – Kıta sahanlığı ile ilgili Antlaşma
• ASALA :Ermeni gizli örgütü
• Devlet Planlama Teşkilatı : 1960
• Muhammet Ali viyetnam savaşına gitmedi
• Aya ayak basan ilk insan Neil Amstrong
• Uzaya giden ilk insan Yuri Gagarin
• Akritos Planı – Kıbrıstaki Türklerin imhası ve Rumları Yunanistan bağlanmak
• Uzaya gönderilen ilk uydu : sputnik- Sovyet Rusya
• Kore savaşı panmunjam Ateşkesi ile sona erdi
• Kuzey kıbrıs türkk cumhuriyeti 1983’te kuruldu
• 1965 – Adalet partisi iktidar- Süleyman demirel
• 1961 – Cemal Gürses Cumhurbaşkanı
• 1973 – Fahri Korutürk Cumhurbaşkanı
• 1980 – Milli Güvenlik konseyi – Kenan Evren – Partiler Kapatıldı
• 1983 – Anavatan Partisi iktidarı – Turgut Özal
• 1963 – Susuz yaz Berlin Film Festivali  -Altın Ayı
• Kanlı Noel : Kıbrısta rumların Türk katliamı
• 1968 de ırakta yönetimi ele geçiren oluşum baas harekatı
• Kadife Devrimi : Çekoslavakya : çek cumhuriyeti ve slovakyaya ayrılıyor
• Şangay işbirliği örgütü : Çin,Rusya,Kazakistan,Kırgızistan,Tacikistan + Özbekistan
• Dağlık Karabağ Sorunu : Ermeninstanın Azerbaycandan karabağı almak istemesi sonucu hocalı katliamı gerçekleştirdi
• Bağımsız Devletler Topluluğu :Sovyetlerin dağılmasından sonra Almati zirvesi ile kurulmuştur.
• TİKA(Türk işbirliği ve kalkınma idaresi) : Türkiyeye komşu ülkelerin gelişmesine yardımcı olmak
• Kıbrıs rum kesimi natoya üye değildir, Türkiye veto etti
• Avrupa Kömür Çelik Birliği paris antlaşması ile 1951 de kuruldu
• Shengen antlaşması – 1985 – pasaportsuz geçiş
• Maastrict Antlaşması – 1992 – Avrupa Birliği
• AB ile tam üyelik müzakereleri – 2005
• AB gümrük birliği antlaşması – 1996
• Yugoslavya = sırbistan,hırvatista,makedonya,slovenya,karadağ,kosova,bosna
• Mavi Kelebek : boşnak mezarlarının bulunması
• Kosova bağımsızlığı – 2008
• Çekiç Güç : Körfez savaşındaki incirlikteki hava gücü
• Irak başkanı : Celal talabani
• Filistin başkanı : yaser arafat
• ISAF(Uluslararası güvenlik destek gücü) : Türkiye Afganistandaki nato yetkisiyle
• Asi nehri suriye ile sorun (lübnan- akdeniz)
• Şah denizi projesi : Azerbaycan doğalgazı türkiyeden avrupaya
• Trans-Hazar boru hattı :  Türkmenistan doğalgazı Türkiyeden Avrupaya
• Mavi Marmara : İsrail tarafından basılan gazze yardım gemisi
• Türkiye BM yardım yaptığı ülkeler :somali,bosna,arnavutluk,kosova,Afgnistan,Lübnan
• Çernobil : 1986’da ukraynada yaşandı
• İlk kadın Bakan : Türkan Akyol
• Müstevfi : Mali işlerden sorumlu
• Anadolu selçuklu ilk başkenti iznik sonra konya
• 1176 Miryakefalon savaşı ile anadolu kesin yurt oldu
• Ahilikte vergi toplanmaz yargılama yapılmaz
• Sırçalı medrese : konya
• İlk Türkislam sözlü eseri – satık buğra han destanı
• I.kosova savaşı ile balkanlardaki fetihler kalıcı oldu – I.Murat
• Yıldırım beyazit niğbolu savaşı ile bulgar krallığına son verdi
• Osmanlıya katılan son beylik – ramazanoğlulları
• Konsolosluk Mahkemesi : gayrimüslim mahkemesi
• 1815  Viyana kongresinde meternik sistemi kabul edildi
• Klikyalılar ve Kars işlam şürası yararlıdır
• Halide edip adıvar gazetesi : Anadolu Ajansı
• Hicaz yöneticisi şerif ünvanını kullanmıştır
• Türkçe istanbul ve Tan zararlı gazetelerdir
• Osmanlıda ilk şeyhülislam : molla fenari
• Karlofça antlaşması ile kaybedilen toprakları geri alma politikası başlamıştır
• Rusya ist. Antlaşması ile Osmanlıda elçi bulundurma hakkını elde etmiştir

KAYNAK