KPSS TÜRKÇE Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı Ve Çıkmış Soru Çözümleri

 Anlatım bozuklukları konusunun özgün anlatımını ve konuyla ilgili bol örnek verilmeye çalışılmıştır. Anlatım bozuklukları ile ilgili geçmiş yılların KPSS Soru çözümlerine de yer verilmiştir (yalnızca cevap olarak). Anlatım bozuklukları konu anlatımı ve soru çözümleri. Anlatım bozuklukları konusuyla ilgili çıkmış KPSS Soruları. Anlatım Bozukluğu KPSS soruları ve cevapları da verilmiştir.

ANLATIM BOZUKLUKLARI :

Anlam Bakımından Anlatım Bozuklukları

1. Gereksiz Sözcük Kullanımı :

Bir cümlede anlamları aynı olan veya anlamca biri , diğerini içeren sözcüklerin

birlikte kullanılması , “ Anlatım Bozukluğuna ” yol açar.

– Kulağıma eğilerek alçak sesle bir şeyler fısıldadı.

– Bu yol , yaya yürümekle bitecek gibi değil.

– Onlar , iki yıldır karşılıklı mektuplaşıyorlar.

2. Yanlış Sözcük Kullanımı :

Anlamları veya yazılışları çok benzer olan sözcüklerin karıştırılması , cümlenin anlam bütünlüğünü bozar.

– Bu binalar , gerçekten çok yaklaşık yapılmış. ( Yakın olacak)

– Yazarın kendine özel bir üslubu var. ( Özgü olacak )

– Bizden öğretim durumunu gösteren bir belge istedi. ( öğrenim )

3. Çelişen Sözcüklerin Bir arada Kullanılması :

Cümlede , çelişen sözcüklerin ( bir arada ) kullanılması , anlatım bozukluğuna yol açar.

– Kesinlikle yarın gelebilirler.

– Şüphesiz bu sözleri , bütün öğrenciler duymuş olmalı.

4. Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması :

Sözcüğün – sözcüklerin – cümlede “ yanlış yerde kullanılması ” anlatım bozukluğuna yol açar.

– Bu toplantıda çekinmeden düşünceler dile getirilmeli.

– Her yolda kalan insana yardım etmeliyiz.

– Yeni durağa gelmiştik ki otobüs de hemen geldi.

– İdare , henüz yarın ders yapılıp yapılmayacağını bildirmedi.

( Çekinmeden sözcüğü , düşünceler sözcüğünden sonra getirilmeli. Her sözcüğü kalan

sözcüğünden sonra getirilmeli. Yeni sözcüğü durağa sözcüğünden sonra getirilmeli.

Henüz sözcüğü bildirmedi sözcüğünden sonra getirilmelidir.)

5. Mantık Hataları :

Cümlenin , “ mantık ilkelerine ” uygun olması gerekir. Aksi takdirde “ anlatım

bozukluğu ” yapılmış olur.

– Bu kaza , pek çok insanın ölümüne hatta bütün mal varlığını kaybetmelerine sebep

oldu.

– Seninle değil şehir içinde gezmek dünya turuna bile çıkılmaz.

 

6. Deyim ve Atasözü Yanlışları :

Deyim ve atasözlerini oluşturan sözcüklerin , başka sözcüklerle değiştirilmesi anlatım

bozukluğuna yol açar.

Ayrıca ; Deyimin , cümlenin anlamına uygun olmaması ( anlamca ) anlatım

bozukluğuna yol açar.

– Çok acıktın ; midem zil çalıyor.

– O kadar kalabalık ki çuvaldız atsan yere düşmez.

– Ona yardım et ; elinden geleni ardına koyma.

– Bu görüntü karşısında saçlarım diken diken oldu.

7. Anlam Belirsizliği :

a) Bazı cümlelerde “ iyelik zamirinin ” kullanılmaması anlatım bozukluğu’na yol açar.

Cümlenin başına hem “ senin ” hem de “ onun ” zamirini getirebiliyorsak orada bir “

anlam belirsizliği ” vardır.

– Makalelerini zevkle okudum.

– Bana ne söyleyeceğini biliyorum.

b) Bazen de bu anlam belirsizliği “ Noktalama işaretiyle , virgülle , giderilebilir.

– O , soruları yapamadı.

– Genç , adama seslendi.

– Hırsız , çocuğu kovaladı.

8. Gereksiz Yardımcı Eylemler Kullanma :

Türkçede doğrudan “ fiil ” olarak çekimlenebilecek bir kelimenin , “ yardımcı eylem ”

alarak çekimlenmesi yanlıştır.

– Senin düşüncelerin , hiçbir zaman bana etki etmez.

– Benden kuşku etmemelisin.

( Etkilemez , kuşkulanmamalısın olmalıydı )

9. Sözcüğün Yapısındaki Yanlışlık

Bir sözcük , dil bilgisi kurallarına “ aykırı ” türetilirse anlatım bozukluğu doğar.

– Ali Efendi , on yıldır bakkalcılık yapıyor.

– Dilimizi çirkinletmeyelim.

– Sizce bu kişi , kaçtı mı kaçtırıldı mı ?

B – Dil Bilgisi Bakımından Anlatım Bozuklukları :

1.Yüklem Eksikliği :

Cümlede gerekli yüklemin kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol açar.

– Kahvaltıda peynir , simit ve çay içtik.

– Gazete okumayı çok roman okumayı hiç sevmezdi.

2. Özne Eksikliği :

Cümlede “ gerekli ” öznenin kullanılmaması , anlatım bozukluğuna yol açar.

– Dernek müdürünün yetkileri alındı ve kovuldu.

– Herkes kazayı seyrediyor , yardım etmeyi düşünmüyordu.

– Hastanın durumu , gittikçe kötüleşiyor , yerinden kalkamıyordu.

3. Özne – Yüklem Uyuşmazlığı :

Öznenin “ tekillik , çoğulluk ve şahıs ” bk. uyuşması gerekir. Aksi takdirde “ anlatım

bozukluğu ortaya çıkar.

a) Topluluk isimleri özne ise yüklem tekil olmalıdır.

– Bizim takım, sahaya çıktılar.

b) Özne , belgisiz sıfat ya da b. zamirse yüklem tekil olur.

– Birçok kişi , aynı soruyu tartışıyorlar.

– Hiçbiri toplantıya katılmadılar.

Not : İnsan dışı varlıklar , “ kişileştirme ” yoluyla “ çoğul özne ” durumunda ise yüklem de “ çoğul ” olabilir.

– Dağlar, beyaz şallarını omuzlarına attılar.(Bu cümlelerde anlatım bozukluğu yoktur)

– Martılar , bize selam getirdiler.

– Yıldızlar , gülümsüyorlar.

c) Çoğul sayılar özne ise yüklem tekil olur.

– İki kişi sizi sordular.

d) Bitki , hayvan , cansız varlık ve organ adları , çoğul durumda özne ise yüklem

tekil olur.

– Çiçekler , sıcaktan kurumuşlar.

– Köpekler , sabaha kadar havladılar.

– Bu sıralar , çok sağlam yapılmışlar.

– Gözlerim doluyorlar.

e) Saygı , sistem , küçümseme gibi durumlar için özne tekil de olsa “ yüklem , çoğul

” yapılabilir.

– Ayşe Hanım , odasında yoklar. ( Bu cümlelerde anlatım bozukluğu yoktur )

– Ahmet Bey , bizi hatırlamadılar.

f) Bir cümlede birden fazla özne varsa ve öznelerden biri , 1.kişi ise “ yüklem ,

1.çoğul ” olur.

– Ben ve kardeşim , Samsun’a gitmiştik.

4. Dolaylı Tümleç Eksikliği :

Cümlede gerekli dolaylı tümlecin kullanılmaması , anlatım bozukluğuna yol açar.

– Arkadaşını seviyor ,değer veriyor.

– Kardeşini yanına çağırdı , bir şeyler söyledi.

– Şehrin güzelliği , insanı dinlendiriyor , huzur veriyor.

5. Nesne Eksikliği :

Cümlede gerekli nesnenin kullanılmaması, anlatım bozukluğuna yol açar.

– Size teşekkür etmek ve kutlamak istiyor.

– Evin onarımı haftaya bitirecek , sonra da satacak.

– Fakirlere yardım eder , doyururdu.

6. Tamlama Yanlışları :

a) Bir sıfatla bir adın , ortak tamlanana bağlanması , anlatım bozukluğuna yol açar.

– Doğa ve toplumsal olayları inceledik.

– Askeri ve devlet okullarına giriş sınavı yapılacaktır.

b) Tamlayan Eki Eksikliği : Tamlayan eki – in cümlede kullanılmadığında anlatım

bozukluğu ortaya çıkabilir.

– Her önüne gele ( nin ) aklına esen sözcüğü dilimize mal etmesi yanlıştır.

– Büyük emek harcanarak yazılan eserler ( in ) bilimsel bir yaklaşımla

değerlendirilmesi gerekir.

c) Tamlayan Eksikliği : Cümlede gerekli tamlayanın kullanılmaması anlatım

bozukluğuna yol açabilir.

– Arkadaşına yardım ederek ( onun ) mutlu olmasını sağladı.

7. Çatı Uyumsuzluğu :

Birleşik veya sıralı cümlelerde aynı özneyi alan yüklemlerin , her ikisi de “ Etken ”

veya “ Edilgen ” olmalıdır.

– Sorular , çok dikkatli okuyarak çözülsün.

(etken) (edilgen)

– Bütün sahipsiz hayvanlar toplanıp şehir dışına götürecek.

(edilgen) (etken)

8. Ek – Fiil Eksikliği :

Sıralı isim cümlelerinde ek fiilin kullanılmaması, “ anlatım bozukluğu” na yol açabilir.

– Bu kısa , bedeni de pek biçimli değildi. ( Kısaydı olmalı )

– O yaşlı şair , geleneklere bağlı ; ama yeniliklere kapalı değildi. ( Bağlıydı olmalı )

9. Gereksiz İyelik Eki :

İyelik ekinin gereksiz kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.

– Ders çalışmasını bilmiyorsunuz. ( çalışmayı olmalı )

– Araba sürmesini yeni öğrendim. ( sürmeyi olmalı )

10. Gereksiz – den Eki :

“ -den eki ” neden -sonuç bildirme amacıyla kullanılabilir ; ancak cümlede aynı

görevi “ neden , sebep gibi sözcükler ” yerine getiriyorsa bu eke gerek yoktur.

– Sınıfa girmemesinin nedeni geç kalmasındandır. ( Kalmasıdır )

– Gelememesinin sebebi , yağmur yağmasındandır. ( Yağmasıdır )

2006 KPSS

Soru 1 :

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır ?

a) Sana söylediklerim doğru çıkmadı mı ?

b) Biz seninle her şeyi ortak paylaşmadık mı ?

c) En sıkıntılı günlerimde seni aramadım mı ?

d) O günlerde birbirimize destek olmadık mı ?

e) Onlar seni kırdığında en çok ben üzülmedim mi?

CEVAP : B

2004 Kpss

Soru 1.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşul ve uyarı anlamı birlikte kullanılmıştır ?

a) Otomobillerdeki fazla yakıt tüketiminin sebebi ani duruş ve kakışlardır.

b) Araba fazla benzin yakıyorsa bakım yaptırmak gerekmektedir.

c) Hava basıncı yeterli olamayan otomobil lastiklerinin yolu kavrayışı

zayıflamaktadır.

d) Otomobillerde yakıt tüketimini azaltmak için yeni lastik kullanılmalıdır.

e) Arabanın , olması gerekenin altındaki veya üstündeki viteslerde kullanılması

motoru yıpratır.

2004 KPSS

Soru 2 :

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır ?

a) Arkadaşım , 22 Haziran 1986 Pazar günü doğmuş.

b) Bu sınava Ahmet’te girecekmiş

c) Senin Kayserili olduğunu bilmiyordum.

d) Emekli olan arkadaşımızın yerine Bilge Hanım atanmış.

e) Film için Arzulara da bilet aldım.

CEVAP : B

2004 KPSS

Soru 3 :

Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir “karşılaştırma ” vardır ?

a) Ölüm ile ayrılığı tartmışlar b) Bre beyler bir onulmaz derdim var

Elli dirhem fazla gelmiş ayrılı Her olur olmaza açamıyorum

c) Kırıktır perdesi çalmıyor sazım d) Uğraşma boşuna şiir yazamazsın

Sazlar düzen tutmaz teller perişan Bu kadar maviyken gökyüzü

e) Çok varıp gelirsen olmaz her yere

Ya muhabbet kalkar ya bir hal olur

2005 KPSS

Soru 4 :

Bir eleştirmenimiz şöyle diyor : “ Şu da bir gerçektir ki şiirin ayağına köstek olan

uyağı atmakla Orhan Veli şiirimize çok büyük katkıda bulunmuştur.

Bu cümlede altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir ?

a) Şiirin anlaşılmasını zorlaştırmak

b) Şairleri birbirini taklit etmeye yönlendirmek

c) Şiirin benimsenip sevilmesini engellemek

d) Şiiri , belirli sınırların içine hapsetmek

e) Şiirde , bilinen konuların işlenmesine yol açmak

CEVAP : D

2005 KPSS

Soru 5 :

Kanımca ülkemizdeki çocuk kitabı yazarlarının büyük çoğunluğu başarılı. Günlük

hayatla ilgili eğitici öykülerden tutun da tarihe , doğaya ilişkin ya da ansiklopedik

bilgilerle donatılmış çocuk kitaplarının çizimleri ve sunumları da çarpıcı ve göz alıcı ;

çocukların ilgisini canlı tutacak nitelikte. Bir çocuk kitabında çizimler ve renkler

neredeyse kitabın içiği kadar önemlidir. Çünkü ilk bakışta çocuğun ilgisini bunlar

çeker , bizdeki çocuk kitaplarının başarılı olduğunu söyleyebiliriz.

Bu parçada ülkemizin çocuk kitaplarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine

değinilmemiştir ?

a) Yaşama ilişkin yol gösterdiğine

b) Çeşitli konularda aydınlatıcı olduğuna

c) Etkileyici bir yönünün bulunduğuna

d) İçeriğinin tek boyutlu olduğuna

e) Şekilleri ve renkleriyle ilgi çektiğine

CEVAP : D

2005 KPSS

Soru 6 : Kanımca ülkemizdeki çocuk kitabı yazarlarının büyük çoğunluğu başarılı.

Günlük hayatla ilgili eğitici öykülerden tutun da tarihe , doğaya ilişkin ya da

ansiklopedik bilgilerle donatılmış çocuk kitaplarının çizimleri ve sunumları da çarpıcı

ve göz alıcı ; çocukların ilgisini canlı tutacak nitelikte. Bir çocuk kitabında çizimler

ve renkler neredeyse kitabın içiği kadar önemlidir. Çünkü ilk bakışta çocuğun ilgisini

bunlar çeker , bizdeki çocuk kitaplarının başarılı olduğunu söyleyebiliriz.

Bu parçada ülkemizin çocuk kitaplarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine

değinilmemiştir ?

a) Yaşama ilişkin yol gösterdiğine

b) Çeşitli konularda aydınlatıcı olduğuna

c) Etkileyici bir yönünün bulunduğuna

d) İçeriğinin tek boyutlu olduğuna

e) Şekilleri ve renkleriyle ilgi çektiğine

Cevap : D